Ασία

Η Ασία είναι η μεγαλύτερη από τις έξι ηπείρους της Γης. Καταλαμβάνει έκταση 43,82 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή καταλαμβάνει περίπου το 8,7% της συνολικής επιφάνειας του πλανήτη και το 30% της στεριάς. Είναι επίσης η ήπειρος με τους περισσότερους κατοίκους, με πληθυσμό περίπου το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού (σύμφωνα με την μέση εκτίμηση πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών για το 2019 ο πληθυσμός της εκτιμάται σε 4.601.371.000 κατοίκους. Στα δυτικά είναι ενωμένη με την ευρωπαϊκή χερσόνησο. Τα φυσικά σύνορα με την Ευρώπη είναι τα Ουράλια όρη, η Κασπία θάλασσα, ο Καύκασος, η Μαύρη θάλασσα και ο Ελλήσποντος. Από την Αφρική η Ασία χωρίζεται με τη διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά θάλασσα. Στα νότια βρέχεται από τον Ινδικό ωκεανό, στα ανατολικά από τον Ειρηνικό ωκεανό, ενώ ο Βερίγγειος πορθμός τη χωρίζει από την Αμερικανική ήπειρο και συγκεκριμένα από την Αλάσκα. Στα βόρεια βρέχεται από τον Αρκτικό ωκεανό.

Η Ασία είναι η ήπειρος με τα περισσότερα νησιά και τις περισσότερες χερσονήσους. Συγκεκριμένα, από τη συνολική επιφάνεια της Ασίας, τα 2.000.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα καταλαμβάνουν τα νησιά, ενώ οι χερσόνησοι καταλαμβάνουν έκταση μεγαλύτερη από οκτώ εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στην μεγάλη ασιατική ήπειρο κυριαρχούν τα υψίπεδα που καταλαμβάνουν τα 75% περίπου της επιφάνειάς της. Οι μεγαλύτερες και ψηλότερες εδαφικές εξάρσεις συνθέτουν δύο ζώνες, μία που προχωρά κατά μήκος του γεωγραφικού πλάτους και η άλλη που αρχίζει από τα ΝΔ και προχωρά προς τα ΒΑ. Η πρώτη ζώνη αποτελείται από δύο λωρίδες οροσειρών, τη βόρεια και τη νότια. Στις κυριότερες οροσειρές της βόρειας ζώνης ανήκουν εκείνες του Πόντου, του Ελμπρούς, της Τουρκαρμενίας Χαρασάν, του Ινδοκούς (Hindu Kush) οροσειρά του Αφγανιστάν που εκτείνεται ΝΔ επί 800 χιλιόμετρα, του Κουέν-Λουν (Κούνλουν) και του Νανσάν. Οι κυριότερες οροσειρές της νότιας λωρίδας είναι: Ταύρος, Ζαγρός (Πατόκ), Μεκράν, όρη Σουλεϊμάν, Καρακορούμ (Kara Kum), Ιμαλάια, Υπεριμαλάια και τέλος τα όρη του Αρακάν.

Οι βόρειες και οι νότιες οροσειρές πλησιάζουν μεταξύ τους και σχηματίζουν διάφορα οροπέδια, όπως της Αρμενίας, του Πακιστάν και το ανατολικό τμήμα του Θιβέτ. Το ύψος των οροπεδίων της Αρμενίας και του Πακιστάν ξεπερνά τα 3.000 μέτρα, ενώ στο οροπέδιο του Θιβέτ μερικά φτάνουν και τα 6.000 – 7.000 μέτρα.

Στο κέντρο της κατά πλάτος ζώνης βρίσκονται και οι ψηλότερες βουνοκορφές της Ασίας αλλά και ολόκληρης της Γης. Πρόκειται για την κορυφή Τσομολούγκμα των Ιμαλαΐων με 8.848 μέτρα και η Τσονγκόρη του Καρακορούμ που έχει ύψος 8.611 μέτρα. Η κορυφή Τσομολούγκμα είναι γνωστή σαν κορυφή του Έβερεστ.

Εκτός όμως από τις δύο αυτές κορυφές υπάρχουν και πολλές άλλες που ξεπερνούν τα 8.000 μέτρα ύψος. Η διαγώνια ζώνη υψωμάτων αποτελείται από πάρα πολλές οροσειρές και οροπέδια. Σαν τα κυριότερα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα παρακάτω: τα βουνά Τιεν Σαν, Αλτάι και Σαγιάν, οι οροσειρές στις δύο πλευρές της Βαϊκάλης η οροσειρά Στανοβόι, τα οροπέδια του Οχότσκ – Κολυμά του Αναντύρ, καθώς και πολλές άλλες. Οι κορυφές αυτές χαμηλώνουν σταδιακά από τα ΝΔ προς τα ΒΔ, και συγκεκριμένα από την κορυφή Νίκη του Τιαν – Σαν, που έχει ύψος πάνω από 7.000 μέτρα, φτάνοντας μέχρι τα 2.000 μέτρα και λιγότερο ακόμα στην οροσειρά του Τσέρσκοβο.

Σύμφωνα με τους γεωλόγους, τα βουνά που βρίσκονται στην κεντρική Ασία δημιουργήθηκαν από την πίεση που προκαλούν με την αντίθετη κίνηση που κάνουν το νότιο και το βόρειο τμήμα της Ασίας. Το νότιο τμήμα κινείται προς τα βόρεια, ενώ το βόρειο μένει σχεδόν σταθερό ή κινείται ελάχιστα προς τα νότια. Η υπόθεση αυτή επαληθεύτηκε τα τελευταία χρόνια, όταν οι επιστήμονες μπόρεσαν να κάνουν ακριβείς μετρήσεις με τη βοήθεια των τεχνητών δορυφόρων. Οι μετρήσεις απέδειξαν ότι η χερσόνησος της Ινδίας μετακινείται κάθε χρόνο μερικά εκατοστά προς τα βόρεια και ωθείται κάτω από τον όγκο των Ιμαλαΐων, με αποτέλεσμα τα βουνά αυτά κάθε χρόνο να ανυψώνονται μερικά εκατοστά.